پسوند ( - ه) وندی پرکاربرد در زبان فارسی (رویکردی توصیفی)
Authors: not saved
Abstract:
چکیده پسوند (- ه / - ـه = /e/) از پرکاربردترین وندهای فارسی است. نقشاختصاصی و زایای این وند، ساختن صفت مفعولی یا اسم مفعول از بن گذشتة فعل است، به این معنی که از پیوند (- ه) با بن گذشتة همة فعلها می‌توان صفت مفعولی یا اسم مفعول ساخت. اما وند (- ه)، افزون براین نقش، دارای نقشهای فرعی دیگری از جمله ساختن اسم مصدر و اسم ابزار از بن مضارع است که کمتر بدانها پرداخته شده است. از طرف دیگر اغلب دستورنویسان بررسی خویش را درباره (- ه) به پیوند این وند با صورتهای زبانی بسیط محدود کرده و به واژه‌های مرکبی که بر اثرافزایش وند (- ه) ساخته شده، نپرداخته و در نتیجه شمارمتنوعی از ساختواژه‌های مرکب حاصل از پیوند این وند را از قلم انداخته‌اند. دیگراین که گاه مثال‌هایی که ذیل یک مقوله از نقشهای این وند ثبت شده از اساس با یکدیگر تفاوت ماهوی دارند، به طوری که می‌بایست ذیل مقوله‌های متفاوت درج می‌شدند. و بالاخره این که تحلیلهای انجام شده دربارۀ برخی از نقشهای این وند، گاه تجویزی است و در نتیجه از پاره ای از لغزشها مصون نمانده اند. در این مقاله با واکاوی و نقد پژوهشهای پیشینیان، به شیوهای توصیفی، وند (- ه) مورد بررسی قرار می‌گیرد و برخی از نقشهای این پسوند که از نظرها دورمانده، معرفی و نقشهای متنوع آن به صورت مجزا و تفصیلی عرضه می‌شود. * تاریخ دریافت مقاله: 8/12/89 تاریخ پذیرش نهایی: 17/11/90 1- نشانی پست الکترونیکی نویسنده: [email protected]
similar resources
رویکردی ساختی شناختی به پسوند «– گار» در زبان فارسی
پسوند «- گار» یکی از پسوندهای اسم‌ساز و صفت‌ساز زبان فارسی است که بیشتر پژوهشگرانی که تا به امروز پیرامون آن مطالعه کرده‌اند آن را دارای معنای فاعلی دانسته‌اند. هدف از پژوهش پیش‌رو آن است که این پسوند را از دیدگاه دو نظریۀ ساختواژۀ ساختی و دستور شناختی مورد بررسی قرار داده و تبیینی ساخت‌بنیاد و شناختی از چگونگی شکل‌گیری واژه‌های ساخته‌شده با این پسوند ارائه دهد. این پژوهش از لحاظ تجربی (یعنی رو...
full textبررسی ساختواژی و معنایی پسوند «-گر» در زبان فارسی
این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ دادههایی از دو گویش زبان کردی بررسی میکند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمیرود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمدهاش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...
full textمسئلۀ مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا
وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه‌برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیلهای زبان‌شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به‌شمار رفته است. در این میان، مقالۀ حاضر می‌کوشد تا از منظر برنامۀ کمینه‌گرا و نیز برپایۀ تمایزی که اِموندز (2006) میان پسوند اسم مفعول[1] در مجهول‌های فعلی[2] و صفتی[3] قائل است، نشان دهد که آنچه در این زبان ...
full textاسمصفت ها در زبان فارسی: رویکردی برون‌اسکلتی
اسم‌‌صفت‌ها، صفت‌هایی هستند که به وسیله فرایند اسم‌شدگی به اسمصفت تبدیل می‌شوند. اسمصفت و به طور کلی اسم‌شدگی از موضوع‌هایی هستند که در ساخت‌واژه، نحوو درمکتب‌های گوناگون زبان‌شناسی نظری مطرح شده‌اند. هر چند تاکنون پژوهشی در زمینه اسم‌‌صفت‌های زبان فارسی انجام نگرفته‌است. این پژوهش، برآن است تا در چارچوب نحوی برون‌اسکلتی بورر (Borer, 2013) به تحلیل این مقوله بپردازد. بورر (همان) معتقد اس...
full textرویکردی پادتقارنی به ضمیراندازی در زبان فارسی
در این مقاله به تبیین دو مشخصة بارز زبانهای ضمیرانداز یعنی فقدان فاعل واژگانی و جابهجایی آزادانةفاعل و فعل در زبان فارسی بر اساس پادتقارن پویا میپردازیم.این دو ویژگی محصول جانبی نقطة تقارن هستند. ضمیر فاعلی پنهان ضمیری ضعیف و یک گروه حرف تعریف است که پس از ادغام با گروه فعلی و تشکیل نقطةتقارن در صورت آوایی حذف میگردد. این امر توجیهگر ضمیراندازی است. جایگاه اصلی فاعل در ساختهای متعدی و غیر...
full textMy Resources
Journal title
volume 13 issue 25
pages 27- 56
publication date 2012-03-20
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023